Szlak Edukacji Ekologicznej

Lokalizacja: Pułanki, gm. Frysztak, pw. strzyżowski

Cel utworzenia/główne atrakcje: Walory przyrodniczo historyczne tego terenu, wraz z udostepnieniem najbardziej wartościowych przyrodniczo obszarów objętych ochroną w postaci rezerwatów przyrody „Góra Chełm” oraz „Herby”.

Wskazówki dojazdu samochodem/autobusem: Jadąc od Rzeszowa drogą krajową nr 9 na południe, w Połomi skręcamy na Strzyżów, w drogę wojewódzką nr 988 aż do Cieszyny. Można rozpocząć wędrówkę w Pułankach, w miejscu parkingowym po prawej stronie oddalonym od drogi głównej Rzeszów Krosno kilkadziesiąt metrów. Można spacer rozpocząć w Stępinie i wtedy tam zostawić samochód – wtedy w Cieszynie skręcamy w prawo. Decydując się na dojazd samochodem do ścieżki „Góra Chełm”, w miejscowości Cieszyna należy skręcić w prawo na Stępinę, a następnie w prawo na Jaszczurówkę. Samochód zostawić w Chytrówce pod lasem lub przy drodze. 

Długość trasy/czas przejścia: 10km/4h

Infrastruktura turystyczna i oznaczenie ścieżki: Każda ścieżka ma inny kolor oznaczenia szlaku: ”Herby” – żółtym, „Schrony” – czarnym a „Góra Chełm” – czerwonym. Na ścieżkach rozmieszczone są tablice informacyjne, z których dowiemy się na temat różnych osobliwości przyrody tej okolicy. Do dyspozycji turysta ma również ławki i deszczochrony.

Opis trasy: Szlak Edukacji Ekologicznej obejmuje swym zasięgiem północną część gminy Frysztak, która leży na terenie Czarnorzecko – Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. W jego skład wchodzą 3 ścieżki dydaktyczne. Pierwsza z nich to ścieżka  przyrodniczo – geologiczna  „Herby” położona jest w niezwykle urozmaiconym pod względem przyrodniczym i krajobrazowym obszarze rezerwatu „Herby”. Rozpoczynając wędrówkę od tej właśnie ścieżki, tym samym rozpoczynamy wędrówkę po „ Szlaku edukacji ekologicznej”. Trasa liczy niespełna 2 km i daje możliwość poznania budowy geologicznej terenu – liczne wąwozy, jary, wyrobiska skalne z charakterystycznym dla Karpat fliszem. Czas przejścia około 1,5 godziny. Szlak oznaczony jest kolorem żółtym. Druga z nich, będąca kontynuacją całego szlaku to ścieżka historyczno – przyrodnicza „Schrony” i stanowi środek „Szlaku edukacji ekologicznej”. Można tutaj dotrzeć idąc od rezerwatu „Góra Chełm” lub od rezerwatu „Herby”. Trasa ścieżki prowadzi po terenie kompleksu schronowego Cieszyna – Stępina, czyli kwatery ANLAGE SUD Adolfa Hitlera z czasów II wojny światowej. Ścieżka „Schrony” ma długość około 2 km. Trasa oznaczona kolorem czarnym. Ostatni odcinek szlaku to ścieżka  przyrodniczo – geologiczna „Góra Chełm”  w całości położona jest na terenie leśnego Rezerwatu „Góra Chełm”. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych lasów bukowych porastających górę Chełm (528 m n.p.m.) oraz wspaniałych terenów źródliskowych (w tym wód mineralnych). W rezerwacie występują m. in. rośliny chronione: wawrzynek wilczełyko, skrzyp olbrzymi, kruszczyk siny, listera jajowata, gnieźnik leśny. Dogodne warunki życia znalazło tu wiele gatunków zwierząt, m. in.: sarny, dziki, borsuki, jastrzębie, krogulce, sowy uszate, grubodzioby. Trasa licząca niespełna 2,5 km pozwala nie tylko wypocząć ale również daje możliwość poznania walorów leśnego środowiska. Czas przejścia około 2 godziny. Ścieżka oznaczona kolorem zielonym.

Ciekawostka: Na szczycie góry Chełm znajduje się zabytkowa kapliczka. Wyryty na niej napis mówi, że została ona odnowiona w 1887 r. Wewnątrz znajduje się wotywny obraz Matki Bożej Leżajskiej. Kapliczka wciąż jest licznie odwiedzana, świadczą o tym wpisy w znajdującym się w jej wnętrzu „zeszycie próśb”. Wielką osobliwością jest rosnąca tuż obok zagadkowa lipa (niegdyś były dwie) o obwodzie ponad 300 cm. Legenda mówi, że wyrosła ona przed laty koło kościoła, który na tej górze się znajdował. W okresie reformacji kościół zniszczono a dwa pnie lipowe rozdzieliły się, symbolizując podział chrześcijaństwa.

Informacja: Ścieżkę warto odwiedzić cały rok. Można ją przejść w całości lub w etapach, dokładnie poznając kolejne ścieżki dydaktyczne. Zer względu na charakter terenowy ścieżki należy pamiętać o obuwiu terenowym.

Więcej informacji na temat rezerwatu można znaleźć tutaj: Rezerwat "Góra Chełm" i "Herby"

Fot. K.Hulinka, K.Kiwior