Sine Wiry

Lokalizacja: Zawój, gm. Cisna, powiat leski

Cel utworzenia: Ukazanie przełomowego odcinak rzeki Wetlina objętego ochroną w rezerwacie „Sine Wiry” oraz pozostałości dawnej wsi Zawój

Wskazówki dojazdu samochodem/autobusem: Dojazd od strony Cisnej jadąc w stronę Wetliny, w miejscowości Dołżyca należy skręcić w lewo w kierunku Terki, w osadzie Polanki znajduje się bezpłatny parking leśny; stąd przejście utwardzoną leśną drogą ok. 2 km / 40 min do początku pierwszej ścieżki.

Długość trasy: 3,5 km/3h

Opis trasy: Początek pierwszej ze  ścieżek przyrodniczych (krótszej) znajduje się tuż przy samej drodze z Kalnicy do Polanek, obok wiaty ogniskowej. Znajduje się tu także tablica informacyjna, na której pokazany jest profil podłużny rzeki Wetlina. Jak się okazuje na odcinku o długości 32 km wody rzeki Wetlina spadają z wysokości 1200 m n.p.m. na 450 m n.p.m. Poniżej tej ścieżki dawnej znajdowało się pokaźne rozlewisko nazywane „Jeziorkiem Szmaragdowym” o powierzchni 1 ha, taką nazwę można nadal odnaleźć na starszych mapach. Nazwę nadali mu turyści, za sprawą koloru wody, która do złudzenia przypominał ten kolor. „Jeziorko Szmaragodwe” powstało w 1980 roku po ulewnych lipcowych opadach deszczu, w wyniku których tak mocno osunęło się zbocze G. Połoma, że zatarasowało potok. Niestety uległo ono już zamuleniu. Natomiast nadal można podziwiać rozległą i kamienistą kaskadę, która znajduje się poniżej dawnego jeziorka. Ścieżka znajduje się na terenie rezerwatu przyrody „Sine Wiry”, który został utworzony w 1988 roku na powierzchni 450,49 ha. Prawie 90% powierzchni rezerwatu pokrywają lasy i głównie jest to buczyna karpacka, ale także można znaleźć fragmenty borów jodłowych, a także jaworzyna karpacka z języcznikiem zwyczajnym w runie. Oprócz tego na otwartych terenach rezerwatu występują m.in. goździk skupiony, tojad wschodniokarpacki i lulecznica kraińska. Stwierdzono też gnieżdżenie się rzadkich gatunków ptaków, w tym orła przedniego i orlika krzykliwego. Lasy zamieszkują także wilki, niedźwiedzie i rysie. Wędrując dalej leśną drogą niespełna kilometr dalej znajduje się początek drugiej, dłuższej trasy ścieżki przyrodniczej. Początek trasy wyznacza murowana wiata, gdzie znajdują się też ławki oraz stojak na rowery. Trasa ścieżki prowadzi wzdłuż dawnej drogi w kierunku rzeki Wetlina przez dawną wieś Zawój. Po dawnej wsi pozostały jedynie piwnice, studnie, podmurówki domów. Zachowało się także kilka nagrobków cmentarnych, a także podmurówka cerkwi, która stała na wzgórzu – początek ścieżki przy drodze utwardzonej. Przetrwały także stare drzewa na cmentarzu przycerkiewnym, w tym lipa o obwodzie przeszło 6 metrów. Jest to największe okaz tego gatunku drzewa na Podkarpaciu. Na końcu ścieżki, przy rzece Wetlina ustawiono wiatę z miejscem na ognisko.

Ciekawostka: Nazwa „Sine Wiry” została nadane temu miejscu przez dawnych mieszkańców. Na terenie obecnego rezerwatu znajduje pięć brodów i pięć głębin nazywanych dawniej wirami, zaś najgłębszy z nich nazywał się właśnie „sinym wirem”. W miejscu tym znajduje się największy przesmyk w korycie rzeki Wetlina, w którym po opadach woda mocno zbierała krusząc brzegi skalne i powstawały wysokie, pieniące się wiry, które przypominały kolor siny.

Informacja: Ścieżkę można odwiedzać we wszystkie pory roku, jednak najlepiej wiosną z uwagi na kwitnące rośliny runa oraz jesienią  z uwagi na kolory lasów. Trasa prowadzi przez przełomowy odcinek górskiej rzeki z urwiskami skalnymi oraz wypłaszczony fragment doliny po dawnej wsi Zawój. Trasa ścieżki nie jest trudna jednak trzeba mieć buty terenowe. Ro rezerwatu można dojechać również rowerem.

Więcej informacji na temat rezerwatu można znaleźć tutaj: Rezerwat "Sine Wiry"

Fot. A.Gancarz, M.Jedynak