Zgodnie z brzmieniem ustawy o ochronie przyrody z 16.04.2004 r. park krajobrazowy to obszar chroniony ze względu na walory krajobrazowe oraz wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Takie jednostki przeważnie powstają na terenach słabo zaludnionych i zagospodarowanych. Ich zadania polegają nie tylko na zachowaniu wspomnianych walorów, ale także na ich promowaniu.

Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju muszą także zostać zapewnione właściwe warunki życia ludziom mieszkającym na terenie parku. Grunty rolne, leśne i inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Wokół parku krajobrazowego winna być utworzona otulina zabezpieczająca park przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Parki krajobrazowe od 1991 r. powołuje wojewoda w drodze rozporządzenia, po uzgodnieniu z właściwymi jednostkami samorządu.

W województwie podkarpackim istnieje 10 parków krajobrazowych, w tym sześć w całości i cztery we fragmentach.

   Jaśliski Park Krajobrazowy, fot. A.Krzykwa

CIŚNIAŃSKO - WETLIŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY 

Utworzony został w 1992 r. Zajmuje powierzchnię 51013,75 ha i położony jest na terenie gmin: Cisna, Baligórd, Komańcza, Solina i Zagrórz.  Podobnie jak w Bieszczadzkim PN występują tu połoniny. Jednak nie są tak liczne i tak rozległe, jak w pobliskim parku narodowym. Krajobraz tego terenu tworzą cztery równoległe pasma górskie ułożone z północnego zachodu na południowy wschód. Wzdłuż tych grzbietów płyną rzeki. Największe z nich to Osława, a także Solina z Wetlinką i Hoczewką. Interesujące są tworzone przez te rzeki przełomy - zwłaszcza Wetliny w okolicach dawnej wsi Zawój, gdzie znajdują się "kipiele" zwane Sinymi Wirami. Spotkamy tu również pozostałości po osuwiskach, m.in. w okolicach Chryszczatej. Osunięcie się wielkich mas ziemi spowodowało powstanie Jeziorek Duszatyńskich. Park ten zalesiony jest w ok. 83%. Na terenie parku dominuje górski las bukowy z udziałem jodły, świerka i jawora. W Karpackiej Puszcy zyją wielkie ssaki drapieżne i roślinożerne. Licznie występują tu takźe ptaki drapieżne. Można tu spotkać ponad 940 gatunków flory naczyniowej, w tym, 170 gatunków górskich. 

Leśne ostępy...

Rzeka Wetlinka, fot....

Jeziorko Duszatyńskie,...

CZARNORZECKO - STRZYŻOWSKI PARK KRAJOBRAZOWY 

Utworzony w 1993 r. Powierzchnia parku wynosi ponad 25 tys. ha. Rozciąga się na terenie gmin: Korczyna, Wojaszówka, Frysztak, Brzostek, Wielopole Skrzyńskie, Wiśniowa, Strzyżów, Niebylec, Jasienica Rosielna i Domaradz. Park utworzono w najwyższej i najcenniejszej przyrodniczo części Pogórza Strzyżowskiego i sąsiadującego z nim Pogórza Dynowskiego. Zachowały się tu naturalne lasy bukowo-jodłowe. Tutejsza flora roślin naczyniowych liczy ponad 700 gatunków, w tym ponad 45 górskich. Spośród nich na szczególną uwagę zasługują: obrazki alpejskie, róża francuska, czosnek niedźwiedzi, kłokoczka południowa, storczyk plamisty i buławnik wielkokwiatowy. Spotkamy również ciekawostkę florystyczną, którą są występujące w okolicach Odkrzykonia daglezje. W parku stwierdzono występowanie ok. 140 gatunków zwierząt chronionych. Atrakcją parku są występujące na szczytach wzniesień fantastyznie uformwane skałki. Znajdziemy tutaj 14 grup takich ostańców. Najbardziej znane są "Prządki". 

"Prządki", fot....

Kłokoczka południowa,...

Góra Chełm, fot....

PARK KRAJOBRAZOWY DOLINY SANU

Powstał w 1992 r. na terenie gmin: Lutowiska, czarna i Solina. Park o powierzchni ponad 28 tys. ha, rozciąga się wzfłuż biegu górnego Sanu, od terenów po dawnej wsi Sokoliki Górskie przy granicy z Ukrainą, aż po Jezioro Solińskie. Park można podzielić na dwie części. Południowa - to enklawa z południowego zachodu i północnego wschodu granicząca z terenami Bieszczadkiego PN. Ten obszar to słynny "bieszczadzki worek" - prawie bezludny. Od Smolinika dolina Sanu jest gęściej zaludniona, ale za to graniczy z Otrytem, jednym z najbardziej dzikich miejsc w Bieszczadach. Dzisiaj aż 80% powierzchni parku pokrywaja lasy. Prawie połowę stanowią drzewostany ponad 100-letnie. Przeważają lasy bukowe z domieszką jodły, a także świerka i jawora. Flora naczyniowa liczy ok. 800 gatunków, w tym ponad 120 górskich. Niezwykle cenny jest świat zwierząt. Żyją tu duże ssaki drapieżne i roślinożerne. Stwierdzono tu również występowanie ponad 130 gatunków ptaków. 

Widok z doliny Sanu na...

Torfowisko wysokie, fot....

Bieszczadzkie lasy, fot....

PARK KRAJOBRAZOWY GÓR SŁONNYCH 

Utworzony zostal w 1992 r. na terenie gmin: Lesko, Olszanica, Sanok, Tyrawa Wołoska, Ustrzyki Dolne oraz Sanok Miasto. Powierzchnia parku wynosi ponad 56 tys. ha. Góry Słonne są częścią Gór Sanocko-Turczańskich ciągnacych sie z północnego zachodu na południowy wschód od Sanoka po granicę państwa i dalej na Ukrainie. Pasmo zaliczane do Karpat Wschodnich sklada się z kilku równoległych grzbietów, poprzecinanych dolinami rzek. Wody z południowo-wschodniej części tych gór, a więc z okolic Ustrzyk Dolnych spływaja do Morza czarnego. Park w ponad 70% pokryty jest lasami. W Górach Sanocko-Turczańskich występuje dwupiętrowy układ leśnych zbiorowisk roślinnych (pas pogórza i regiel dolny). Bardzo bogata jest flora roślin naczyniowych - stwierdzono ok. 900 gatunków, w tym wiele wschodniokarpackich. Żyją tu duże ssaki puszczańskie. W dolinach, nad lasami i łąkami krążą ptaki drapieżne. Bogaty jest również świat bezkręgowców. 

Góry Słonne, fot....

Góry Słonne, fot....

Jeleń, fot. J.Szarek

JAŚLISKI PARK KRAJOBRAZOWY 

Utworzony w 1992 r. o powierzchni ponad 25 tys. ha. Położony jest na terenie gmin: Dukla, Komańcza i Krempna, we wschodniej części Beskidu Niskiego, pomiędzy Magurskim PN a leżacym w Bieszczadach Ciśniańsko-Wetlińskim PK. Ponad 70% jego powierzchni porastają lasy o wysokim stopniu naturalniości - z dominującą buczyną karpacką. Na terenie parku występuje około 900 gatunków roslin naczyniowych, w tym ponad 80 górskich. Rozległe lasy są ostojami wielu rzadkich gatunków zwierząt, m.in. niedźwiedzi, wilków i rysi. Przez Przełęcz Dukielksą przebiega szlak migracyjny ptaków. Na terenie parku stwierdzono wystepowanie ponad 150 gatunków ptaków. Jedną z największych osobliwości przyrodniczo-kajoznawczych jest dolina Jasiołki. 

Łąki Jaśliskiego PK,...

Gęste lasy - ostoja...

Jaśliski PK. fot....

PARK KRAJOBRAZOWY LASY JANOWSKIE 

Park powstał w 1984 r., jego powierzchnia wynosi ponad 39 tys. ha; część leżąca w woj. podkarpackim obejmuje ponad 4 tys. ha na terenie gmin: Pysznica, Zaklików i Radomyśl. Lasy Janowskie, stanowiące zachodnią część Puszczy Solskiej, to wielki zwarty kompleks leśny, leżący na Równinie Biłgorajskiej. Park zalesiony jest w 80%, z czego prawie 90% to drzewostany sosnowe. W wielu miejscach zachowały się fragmenty lasów o charakterze lasów puszczańskich. Występuje tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych. Te lasy są szczególnie ważną ostoją dla ptaków. Występuje tu ponad 150 gatunków ptaków. W lasach bytują liczne populacje dużych ssaków, zwłaszcza jeleni, łosi, dzików i saren. Rzeźba tego terenu jest mało żróżnicowana. Jedynumi kilkunastometrowymi wzniesieniami są piaszczyste wydmy polodowcowe. Krajobraz parku urozmaicają doliny rzek, wały wydmowe, kompleksy stawów, łąk, gabien i torfowisk. 

Torfowisko w Lasach...

Czermień błotna, fot....

PK Lasy Janowskie, fot....

PARK KRAJOBRAZOWY PASMA BRZANKI 

Powstał w listopadzie 1995 r., położony jest na styku wojewódzyw małopolskiego i podkarpackiego, obejmując wschodnią część Pogórza Ciężkowickiego między dolinami Białej i Wisłoki. Powierzchnia parku wynosi ponad 18 tys. ha, obejmuje teren gmin: Gromnik, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Tuchów i Szerzyny w woj. małopolskim oraz Brzyska, Skołszyn i Jodłowa w woj. podkarpackim. Rzeźba terenu parku jest bardzo urozmaicona, charakteryzyje się znacznymi spadkami oraz głęboko wciętymi dolinami potoków. Występują tu również odsłaniające się piaskowce w postaci pojedyńczych skał ostańcowych. Szata roślinna parku wyróżnia się wysokim stopniem naturalnosci zbiorowisk leśnych i obecnością wielu cennych elementów florystycznych. Wśród zbiorowisk leśnych dominuje zespół żyznej buczyny karpackiej. W zatorfionych dolinach w okolicach Swoszowej spotykane sa płaty torfowiska niskich i przejściowych. 

PARK KRAJOBRAZOWY POGÓRZA PRZEMYSKIEGO

Powstał w 1991 r., powierzchnia parku wynosi ponad 61 tys. ha. Leży na terenie gmin: Bircza, Dynów, Dubiecko, Fredropol, Krasiczyn, Krzywcza, Przemyśl oraz miasta Dynów. Pogórze Przemyskie rozciąga się na krańcu południowo-wschodniej Polski przy granicy z Ukrainą. Od wznoszących się na południu Bieszczadów krainę tę oddzielają Góry Sanocko-Turczańskie. Ze względu na szczególne walory przyrodnicze, w parku i jego sąsiedztwie powstało kilkanaście rezerwatów. Pogórze Przemyskie to kraina odmienna od Pogórzy Strzyżowskiego i Dynowskiego. Wznosi się wyżej od sąsiednich pasm, jest gęsto zalesiona i słabo zaludniona. Na tym terenie występują duże kompleksy leśne, które zajmują ok. 64% powierzchni parku.  Pomiędzy wzniesieniami Pogórza płyną rzeki i potoki z czystą wodą. Największe z nich to Sani i Wiar. Na Pogórze Przemyskie warto się wybrać wiosną. Lasy mienią się wtedy wieloma odcieniami zieleni, a w zdziczałych sadach kwitną drzewa owocowe. Osobliwością przyrodniczą parku są też tereny otwarte przypominające kwietny step łąkowy. Można tu spotkać wiele gatunków puszczańskich ssaków. Szczególnie cenne są tutejsze ostoje ptaków, m.in. orła przedniego czy orlika krzykliwego. 

Przełom Sanu nad...

Wiar, fot. M.Pociask

Poranek na Pogórzu...

POŁUDNIOWOROZTOCZAŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY 

Utworzony został w 1989 r. na powierzchni ponad 20 tys. ha. W województwie podkarpackim obszar parku wynosi ponad 16 tys. ha i leży na terenie gmin Narol i Horyniec Zdrój. Pozostały obszar parku znajduje się w woj. lubelskim. Park zajmuje najbardziej zróźnicowaną krajobrazowo część Roztocza. Możemy tu zobaczyć malownicze lasy i doliny rzeczne. Teren parku jest też ważnym obszarem źródliskowym. Oprócz Tanwi bierze tu swój początek kilka innych rzek. Roztocze jest wyraźnie widocznym w krajobrazie wałem wzniesień przecinającym granicę polsko-ukraińską i ciągnącym się z północnego zachodu na południowy wschód, od Kraśnika do Lwowa. Najwyższe wzniesienia po stronie polskiej - Wielki Dział, Monastyr i Krągły Goraj znajdują się na Roztoczu Południowym. Niezwykle interesujaca jest krawędź tektoniczna Roztocza z wystajacymi tu i ówdzie ostańcami wapiennymi. Roztocze jest działem wodnym rozdzielającym dorzecza Wisły i Dniestru. 64% powierzchni parku pokrywaja lasy. Przeważaja drzewostany mieszane i bory sosnowe. Na tym terenie chronione są takze naturalne torfowiska.

Kapliczka w Nowinach...

Południoworoztoczański...

Cerkiew w Radrużu, fot....

PARK KRAJOBRAZOWY PUSZCZY SOLSKIEJ

Powstał w 1988 r. na obszarze prawie 29 tys. ha, z czego w województwie podkarpackim obejmuje ponad 7 500 ha należących do gmin: Cieszanów i Narol. Puszcza Solska to jeden z największych obszarów leśnych w Polsce. Nizinny krajobraz parku urozmaicają niewielkie wzniesienia, wydmy, a także liczbe bagna i torfowiska. Występuje tu sporo stawów. Niektóre z nich położone w lesie zarastają powoli sitowiem i szuwarami. Inne uzywane są jako stawy hodowlane. Powierzchnia parku w 85% pokryta jest lasami. Są to głównie młode bory sosnowe, ale można tu także spotkać buczynę z dużym udziałem jodły. Wielkie kompleksy leśne, tereny podmokłe i stawy są ostoją dla wielu gatunków roślin i zwierząt podlegajacych ochronie gatunkowej. Na tym terenie wystepuje ok. 130 gatunków ptaków legowych. Ze ssaków licznie występują jelenie, sarny i dziki. Spotkać tu można także wilki i łosie. Dużą osobliwością geologiczną parku są progi tektoniczne, zwane "szumami" znajdujące się w rezerwacie "Nad Tanwią". 

Szumy na Tanwi, fot....

PK Puszczy Solskiej,...

PK Puszczy Solskiej,...