Karpackim tropem żubrów - publikacja

Rozdział I

Biologia gatunku

Żubr to największy żyjący ssak Europy - dorosły byk może osiągnąć wagę 900 kilogramów. Mimo że wygląda ociężale, to potrafi bez rozbiegu przeskoczyć płot wysokości 2 metrów, zaś na krótkim dystansie biegnie znacznie szybciej niż człowiek.

Jest przeżuwaczem i podobnie jak krowa, ma żołądek złożony z czterech części. Jego pokarm stanowią jednak zdrewniałe tkanki roślinne, gdyż znacznie lepiej niż bydło domowe potrafi je trawić. Naukowcy stwierdzili, że w skład menu żubrów wchodzi prawie 140 gatunków roślin, z czego 80% objętości stanowią trawy i rośliny zielne.

Więcej informacji w publikacji, w załączniku..

Rozdział II

Historia reintrodukcji żubrów w górach

W polskich Bieszczadach

Żubry żyły niegdyś w całych Karpatach, jednak wraz z kolonizacją gór musiały one ustępować przed człowiekiem. W Bieszczadach wyginęły w XVIII wieku. Zachowały się wzmianki o polowaniach na nie jeszcze z lat 1717 i 1762. Ostatniego żubra w Karpatach odłowiono w roku 1810 w Transylwanii i osadzono w cesarskim zwierzyńcu w Wiedniu. Potem już tylko nazwa wsi Żubracze k. Cisnej przypominała o tym, iż żyły tu kiedyś te zwierzęta.

Starania o powrót żubra w Bieszczady zaczęto wiosną 1963 roku, kiedy zapadła decyzja o budowie zagrody aklimatyzacyjnej w Nadleśnictwie Stuposiany, nad potokiem Zwór. Tego samego roku przybyły tu pierwsze osobniki pochodzące z zamkniętych hodowli w Pszczynie i Niepołomicach. W kancelarii leśnictwa Widełki zachowała się „Kronika ośrodka hodowli żubrów”, w której znajdujemy następujący zapis: „Przybycie żubrów zostało awizowane przez Pszczynę i Niepołomice na dzień 30 października 1963 roku. Nadleśnictwo przygotowało do dalszego ich transportu trzy sanie żelazne. Wraz z ciągnikami gąsienicowymi z OTL do zrywki drewna oczekiwały one w przewidywanym miejscu przeładunku w Bereżkach obok szosy asfaltowej, po drugiej stronie Wołosatego. W dniu 30 października 1964 roku o godzinie piątej przybyły samochody i skrzynie z żubrami z Pszczyny (2 szt.) i Niepołomic (3 szt.). Przeładowanie nastąpiło dość sprawnie, jak również i sam transport do zagrody ciągnikami gąsienicowymi”.

Więcej informacji w publikacji, w załączniku..

Rozdział III

Ochrona żubra w Karpatach

Ukraina

W ukraińskiej części Karpat pierwsze żubry zostały introdukowane jeszcze w 1965 roku w leśnictwie Majdan, leżącym w Beskidzie Skoliwskim, na terenie obwodu lwowskiego. Później próby te czyniono na Bukowinie w obwodzie czerniowieckim (1969 r.) i w okolicach Nadwórnej w obwodzie iwano-frankowskim  (1976 r.). Osobniki te pochodziły z rezerwatu Berezinskiego na Białorusi oraz z rezerwatów Prioksko-Terrasnyj i Okski w Rosji. 

Kilka lat po wypuszczeniu na wolność żubrów w leśnictwie Majdan, grupa ta podzieliła się, tworząc okresowo osobne stada w rejonie Skole i Rozłucza. Maksymalną liczebność 45-50 osobników subpopulacja ta osiągnęła w latach 1986-87. Niestety, wskutek różnych czynników, w tym niekorzystnych warunków podczas zim i kłusownictwa, w stadach tych przez szereg lat nie stwierdzano reprodukcji, co doprowadziło do istotnego postarzenia ich struktury i ostatecznie zaniku tej subpopulacji zimą 2008/2009.

Więcej informacji w publikacji, w załączniku..

Rozdział IV

Ciekawostki o żubrach

Żubr na zachodzie Europy został wytępiony tak dawno, że już około 500 lat temu był mylony z turem, o czym świadczy rycina w dziele Zygmunta Herbersteina z 1556 r. z podpisem: „BISONS SUM, POLONIS SUBER, GERMANIS BISONT: IGNARI, URI NOMEN DEDERANT” (Jestem bisons, po polsku suber, po niemiecku Bisont a ignoranci nazywają mnie turem).

„Puszcz imperator”, jak nazwał żubra Adam Mickiewicz, obecny jest nie tylko w polskich lasach – od wieków znalazł swe trwałe miejsce w naszej kulturze narodowej. Samo słowo „żubr” jest prasłowem, tzn. pochodzi z języka prasłowiańskiego, wywodząc się od zubr i ząbrz. Jego obecność w licznych nazwach terenowych (np. Zambrów, Zembrowo, Zębrze, Zubrzyca, Żubracze), świadczyć może, iż występował niegdyś w całym kraju.

Więcej informacji w publikacji, w załączniku..

 KARPACKIM TROPEM ŻUBRÓW - PUBLIKACJA
do pobrania