WILK Canis lupus

Wilk Canis lapus jest największym żyjącym w Europie drapieżnikiem z rodziny psowatych (Canidae). Gatunek ten wymaga rozległych areałów oraz odpowiedniej bazy pokarmowej, którą stanowią głównie duże ssaki kopytne.

Liczebność

Obecnie wilki zasiedlają całą Polskę, a w Karpatach bytuje bardzo liczna i stabilna ich populacja. Największą zwartą ostoją wilka w kraju są Karpaty (od Bieszczadów po Beskid Śląski) oraz Pogórze Karpackie. Na podstawie szacunków wykonywanych corocznie przez jednostki Lasów Państwowych, na obszarze 53 4818 ha objętych projektem żyje ok. 400 wilków.

Opis gatunku

• Masa ciała: 30–65 kg
• Długość ciała: 100 –140 cm
• Wysokość w kłębie: 60–90 cm
• Dymorfizm płciowy: zaznaczony, samce są większe od samic
• Odżywianie: wszystkożerne, drapieżnik
• Tryb życia: grupy rodzinne (watahy)
• Długość życia: 12–16 lat

Biologia i ekologia

Wilki żyją w grupach rodzinnych (watahach), składających się z jednej pary rodzicielskiej oraz ich młodych. Do rui przystępują w lutym, a szczenięta pokazują się na początku maja. Samice zwykle szczenią się w norach, ale także w wykrotach drzew, a nawet w dobrze osłoniętych legowiskach na ziemi. Najczęściej rodzi się 5–6 szczeniąt, ale do zimy średnio dożywają 1–3. W warunkach polskich wielkość watahy wynosi od 2 do 10, najczęściej 4–5 osobników. Wilcze grupy rodzinne są terytorialne. Wielkość terytoriów w górach wynosi ok. 150 km2. Terytorium użytkowane jest przez wilki nierównomiernie: przebywają one najczęściej w obszarach najmniej penetrowanych przez ludzi, a jednocześnie obfitujących w zwierzynę. Wilki znakują swoje terytorium moczem, odchodami oraz charakterystycznym drapaniem pazurami ziemi. Drapieżniki pokonują codziennie ok. 23 km, jednak mogą przebiec ponad 60 km w ciągu doby. Wilki z jednej watahy mogą polować pojedynczo lub w mniejszych podgrupach łowieckich. Najbardziej aktywne są wieczorem (po zmierzchu) i nad ranem. Wilki to zwierzęta mięsożerne, polujące przede wszystkim na ssaki kopytne. Preferowanym gatunkiem ofiary jest jeleń, lecz mogą polować na wszystkie gatunki dzikich ssaków kopytnych występujących w Polsce (dziki, sarny, łosie, daniele, sporadycznie także żubry). W warunkach mozaiki lasów i pastwisk często zabijają zwierzęta hodowlane (owce, krowy, kozy, rzadko konie).

Ochrona i zagrożenia

Wilk w Karpatach zajmuje przede wszystkim obszary charakteryzujące się wysoką lesistością oraz niskim stopniem fragmentacji kompleksów leśnych. Dodatkowo preferują tereny o wysokiej dostępności bazy pokarmowej. Fragmentacja siedlisk i brak możliwości migracji to jedne z czynników mogących zagrażać rozprzestrzenianiu się ich populacji.

Prawo międzynarodowe

• Konwencja Berneńska – Załącznik II
• Konwencja Waszyngtońska (CITES) – Załącznik II
• Rozporządzenie Rady (WE) 338/97 – Załącznik A
• Dyrektywa Siedliskowa – Załącznik II (gatunek priorytetowy) i IV

Prawo krajowe

• Ochrona gatunkowa – ochrona ścisła – gatunek wymagający ochrony czynnej
• Gatunek, dla którego wymagane jest ustalenie 500-metrowej strefy ochrony wokół nory lęgowej w okresie 01.04–31.08

Kategoria zagrożenia IUCN

• Czerwona lista IUCN – LC (ang. least concern)
• Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (2002) – NT (ang. near threatened)
• Polska czerwona księga zwierząt (2001) – NT (ang. near threatened)
• Czerwona lista dla Karpat (2003) – VU (ang. vulnerable)

Wilk, fot. Zenon Wojtas

Wilk, fot. Zenon Wojtas

Tropy wilcze na drodze,...

Wilcze tropy, fot. Zenon...

Legowiska wilcze pod...

Ofiara wilków na rzece,...