Kwitną śnieżyce karpackie
12-04-2011
Śnieżyce w Dwerniczku
Śnieżyca karpacka
Śnieżyca sudecka
Rezerwat Jovsianska hrabina w...
Kiedy w pierwszej połowie kwietnia przejeżdżamy przez Dwerniczek niedaleko "Rusinowej Polany" naszym oczom ukazuje się niezwykły widok białej łąki. To nie śnieg, to kwitnąca śnieżyca.
To najbardziej znane i największe stanowisko śnieżycy w Bieszczadach i prawdopodobnie w Karpatach. Aby go chronić utworzono rezerwat „Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku”.
Pierwsze śnieżyce pojawiają się w Dwerniczku nie na samej łące, ale po drugiej stronie drogi, na południowym zboczu Otrytu. Tutaj czasami kwitną już pod koniec lutego.
Masowy wysyp śnieżycy następuje, w zależności od pogody, od końca marca do połowy kwietnia. Śnieżyca wiosenna najczęściej rośnie w lasach łęgowych, w zaroślach nad brzegami rzek i w jarach wyżłobionych przez górskie potoki. Czasami - tak jak w Dwerniczku pojawia się na wilgotnych łąkach. Zazwyczaj występuje w wielkich skupiskach liczących od kilku do nawet kilkuset tysięcy roślin.
Podobnie jak większość gatunków wczesnowiosennych śnieżyca jest geofitem. Kwitnie i wykształca owoce bardzo wcześnie - zanim na drzewach pojawią się liście i słońce przestanie docierać do dna lasu.
Śnieżyca zapylana jest głównie przez pszczoły, Rozmnaża się zarówno przez nasiona, jak też wegetatywnie przez cebulki przybyszowe. Nasiona śnieżycy roznoszone są przez mrówki. Ponieważ śnieżyce rosną w miejscach podmokłych, często na brzegach potoków, a nawet większych rzek, więc nasiona przenoszone są także przez wodę. Ten proces nazywamy hydrochorią.
Tym należy tłumaczyć fakt, że śnieżyca z wysokich Bieszczadów, gdzie występuje w okolicach Tarnawy Niżnej, Mucznego czy w dolince Terebowca przemieściła się w niższe partie tych gór, a potem dalej dalej wzdłuż Sanu na Pogórze. Duże skupiska tej rośliny można spotkać m.in. koło Leska i Sanoka. Jedno z najpiękniejszych miejsc występowania śnieżycy można zobaczyć niedaleko Postołowa. Głęboki jar wiosną pokryty jest białym kobiercem. W Polsce śnieżyca wiosenna jest rośliną rzadką, najczęściej znaną z przydomowych ogródków. Największe naturalne jej skupiska znajdziemy w Bieszczadach i na Pogórzu Karpackim oraz na zachodzie kraju w Sudetach, na Nizinie Śląskie, a także w Wielkopolsce, gdzie niedaleko Poznania utworzono rezerwat „Śnieżycowy jar”. Za stanowiska naturalne uważane są jednak tylko te w Bieszczadach i Sudetach.
Choć bieszczadzkie śnieżyce z pozoru podobne są do sudeckich, to jednak wyraźnie się od nich różnią. Te różnice są łatwo zauważalne. W Bieszczadach występuje karpacki podgatunek śnieżycy wiosennej. Charakteryzuje się tym, że większość roślin na jednej łodyżce ma dwa kwiaty. W Sudetach jest to bardzo rzadkie. Śnieżyca karpacka zazwyczaj na płatkach ma żółte plamki, a sudecka zielone. Podgatunek śnieżycy wiosennej występujący w Bieszczadach uważany jest za subendemit karpacki. Ten gatunek można jeszcze spotkać na Ukrainie w dolinach Stryja i Dniestru, w Rumunii - w Siedniogrodzie i we wschodniej Słowacji niedaleko sztucznego Jeziora Zemplińska Sirawa,. Na tym ostatnim stanowisku śnieżyca rośnie na mokradłach przy niewielkiej rzeczki spływającej z południowych stoków Wyhorlatu. Aby chronić to piękne miejsce i występujące tu śnieżyce oraz inne rzadkie rośliny utworzono rezerwat przyrody ,Jovsianska hrabina”. Ma on status Narodowego Rezerwatu Przyrody, co oznacza że został objęty najwyższą formą ochrony przyrody na Słowacji.
Ze względu na ładne kwiaty pojawiające się wczesną wiosną śnieżyca była wykopywana i przenoszona do ogródków. To znacznie zmniejszyło liczbę miejsc jej występowania. Dlatego też ta roślina została objęta ścisłą ochroną. Nie zrywajmy i nie wykopujmy jej więc ze stanowisk naturalnych. Jeżeli chcemy mieć śnieżyce koło domu, to cebulki można kupić w sklepach ogrodniczych.
Ale śnieżycę lepiej zostawić w spokoju nie tylko dlatego, że jest chroniona, lecz także z tego powodu, że to roślina trująca.
Substancje wytwarzane przez śnieżyce w odpowiednich stężeniach służą do produkcji leków m.in. używanych w leczeniu choroby Alzheimera. Trwają też badania w wykorzystaniu tych substancji w zwalczaniu wirusa HIV. Choć śnieżyca rośnie w wielu miejscach w Karpatach Wschodnich, to jednak nigdzie nie spotkamy tak dużych jej skupisk jak w polskich Bieszczadach. Dlatego też ta roślina jest nazywana symbolem bieszczadzkiej wiosny
Śnieżyce w Dwerniczku
Śnieżyca karpacka
Śnieżyca sudecka
Rezerwat Jovsianska hrabina w...